Giáo dục học sinh cá biệt vốn là chủ đề thường xuyên được trao đổi giữa các thầy cô giáo. Xin giới thiệu tới các thày cô một bài viết liên quan đến chủ đề này.
Tiếng Anh có thành ngữ đúc kết kinh nghiệm dạy trẻ “Spare the rod and spoil the child”, có thể dịch ra tiếng Việt là “yêu cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi”. Tuy nhiên, việc dùng roi đang bị nhiều người lên án, cấm ở một số quốc gia. Vậy giáo viên trên thế giới có cách nào để giáo dục những học sinh cá biệt.
Ở đâu cũng có học sinh khó bảo
Katharine Birbalsingh, một giáo viên có trên mười năm kinh nghiệm giảng dạy tại London chia sẻ trên Telegraph: “Năm thứ hai trong cuộc đời dạy học của mình, tôi đã đề nghị cậu học sinh 15 tuổi ra khỏi lớp bởi vì cậu ta quá nghịch ngợm, phá phách gây ảnh hưởng đến các bạn khác. Tuy nhiên, cậu học sinh này phớt lờ và quay sang tôi chửi thề. Tôi đã viết lại tất cả những gì cậu học sinh nói, bởi vì trong thời hiện nay, chỉ nhớ những gì bạn nói vẫn chưa đủ. Cậu học sinh cao lớn tiến về phía tôi, la hét và giằng lấy mẩu giấy đó. Cậu cố gắng làm tôi sợ hãi và tôi phải thú thật cậu ta gần như đã làm được điều đó. Tuy nhiên, tôi vẫn cố giữ lấy tờ giấy bởi vì tôi không muốn bị mất mặt trước tất cả các học sinh trong lớp. Nỗ lực không thành, cậu ta bỏ đi. Cuối cùng, hình phạt dành cho cậu là ngồi ngoài phòng hiệu trưởng trong vài buổi học sau đó”.
Katharine Birbalsingh nhận xét, ngày nay chúng ta cho trẻ quyền tự kiểm soát bản thân, trong khi cha mẹ chỉ cố gắng đáp ứng nhu cầu của trẻ bằng những chiếc ti vi to, điện thoại đẹp, ipad mới nhất hay một bữa tiệc sinh nhật thật hoành tráng… Đã qua rồi thời kỳ bố mẹ là người quản lý, cô giáo chỉ cần dọa sẽ thông báo với phụ huynh là trẻ đã sợ và biết vâng lời. Ngược lại, ngày nay, trẻ thường quát lên với giáo viên “Em sẽ mách chuyện này với mẹ em!”.
Báo cáo thường niên của Hiệp hội giáo viên và giảng viên (ATL) cho thấy, một phần ba thành viên của hiệp hội này, tức là các thầy cô giáo, bị học sinh tấn công trong năm qua. Một nửa số giáo viên cho biết sự phá bĩnh trong lớp ngày càng tồi tệ hơn trong 2 năm qua. Bà Mary Bousted – Chủ tịch hiệp hội cho rằng, nguyên nhân của vấn đề là học sinh không được cha mẹ yêu cầu làm việc ở nhà. Vì thế, các em trở nên nhàn rỗi, hư hỏng và sống như những cô cậu quí tử.
Một số giáo viên bổ sung, bên cạnh lý do không cho trẻ lao động thì vấn đề phức tạp hơn ở việc quá đề cao hình thức làm việc nhóm trong lớp đã đặt áp lực lên vai giáo viên, người cố gắng gào thét trong âm thanh hỗn độn để học sinh có thể nghe rõ. Đây là nguyên nhân khiến việc mất trật tự hay không chú ý diễn ra thường xuyên. Nhiều em tự ý rời chỗ hoặc có những hành vi khiếm nhã.
Julian Perfect, cũng là một giáo viên tại Thủ đô London nhận xét: “Từ năm 1987, khi việc sử dụng roi vọt và đánh đòn học sinh bị cấm, chúng tôi chưa tìm thấy một giải pháp nào có hiệu quả tương đương. Có rất nhiều học sinh, thậm chí các em học sinh khó bảo cũng hỏi vì sao lại vứt roi đi. Tuy nhiên, mọi chuyện đều có 2 mặt của nó. Ngày xưa, roi vọt chỉ được sử dụng trong những trường hợp vi phạm nặng. Giáo dục học sinh không phải là khiến cho các em sợ bị trừng phạt mà phải giúp các em hiểu biết đúng, sai, trách nhiệm và lòng tự hào, không muốn cha mẹ mình phải xấu hổ”.
Trò hư giúp tạo nên thầy giỏi
Để dạy những học sinh cá biệt đòi hỏi sự kiên nhẫn và phối hợp của giáo viên và phụ huynh. Trẻ hư được hiểu là những đứa trẻ cảm thấy vui khi làm điều sai. Chúng mắc lỗi nhưng khi cha mẹ, giáo viên nhắc nhở thì phớt lờ và tiếp tục mắc lỗi. Đây thực sự là những đứa trẻ khó bảo. Chúng ít khi thấy ân hận và nói xin lỗi ai khi mắc lỗi. Xét ở khía cạnh khác, nhiều người cho rằng, những đứa trẻ khó bảo này khá thông minh và nhận thức nhanh. Có một số đứa trẻ quậy phá trong lớp nhưng ở nhà rất ngoan hoặc ngược lại tùy thuộc vào từng nơi. Những đứa trẻ này thường bắt nạt các đứa trẻ khác trong lớp và khiến giáo viên gần như phát điên.
Trên một website dành cho các giáo viên đăng tải một số kinh nghiệm dạy bảo những học sinh cá biệt, trong đó có hai bước được nhiều giáo viên áp dụng: Thứ nhất là phải hiểu học sinh. Để kết nối với học sinh, điều trước tiên, giáo viên cần biết về từng học sinh của mình. Không cần những câu chuyện đời tư nhưng ít nhất cũng phải nắm được những thông tin cơ bản như tính cách, quá trình học tập, hoàn cảnh gia đình…Biết những điều này sẽ giúp giáo viên có cách tiếp cận phù hợp. Trước và sau bài học chính trên lớp, giáo viên cần hỏi học sinh có hiểu bài hay không. Nhiều học sinh cá biệt rất ít khi nói chuyện và tâm sự với giáo viên nên để hiểu được các em thì giáo viên phải nói chuyện với các học sinh khác trong lớp. Thứ hai, dù học sinh có ngỗ ngược đến đâu, thì các em vẫn là nạn nhân của một hoàn cảnh hay tác động nào đó. Thay vì la mắng hay trừng phạt, giáo viên cần hiểu tâm lý học sinh. Khuyến khích và khen ngợi những tiến bộ dù rất nhỏ. Giáo viên cũng nên giao cho học sinh thực hành và thảo luận trong lớp. Tránh dùng những lời nói khó nghe hay xúc phạm các em. Giáo viên cần cho các em biết được rằng các em có thể thay đổi và tiến bộ.
Giải đáp thắc mắc của nhiều giáo viên Ấn Độ khi gặp những học sinh la hét trong lớp, hiếu chiến và không chịu làm bài tập, nhà tư vấn tâm lý học Jitendra Nagpal đã khuyên các giáo viên như sau: Việc dạy học sinh nhỏ tuổi khác với người lớn bởi khả năng nhận thức và tập trung của các em chưa cao. Các em thường nghịch ngợm và ham chơi. Để dạy hiệu quả, trước hết giáo viên cần tạo mối quan hệ gần gũi với học sinh. Giáo viên có thể dành một hai buổi học để thảo luận về các chủ đề thông thường không mang tính chất học thuật như âm nhạc, thể thao, điện ảnh… trong đó, giáo viên có thể trao đổi về kinh nghiệm học tập của học sinh và chia sẻ kinh nghiệm học tập của mình. Điều này không chỉ giúp thầy và trò hiểu nhau hơn mà còn tạo mối quan hệ thân thiện, gần gũi và giúp học sinh yêu quí giáo viên hơn. Đặc biệt, giáo viên phải quan tâm và hướng cho các học sinh cá biệt tham gia thảo luận, trao đổi trong các giờ học.
(Nguồn:Tô An – http://hanoi.edu.vn/newsdetail.asp?NewsId=10288&CatId=191)
